اولین و مهم ترین کار در مدیریت مزارع کشت سیب زمینی انتخاب یک برنامه غذایی مناسب می باشد. بنابراین برنامه تغذیه ای که در تمام مراحل رشد سیب زمینی به کار می برید باید دارای مقادیر دقیق و زمان های مشخص و درست باشد. درست است که این گیاه چندان سخت گیر نیست و به خوبی در محیط ها و خاک های مختلف رشد می کند، اما در هنگام رشد سیب زمینی باید نیاز تغذیه ای این محصول را به درستی در نظر گرفت. سیب زمینی در ایران بیشترین میزان تولید را بعد از گندم، نیشکر، گوجه فرنگی و یونجه به خود اختصاص می دهد. در این مقاله به شما کمک خواهیم کرد تا به بهترین برنامه غذایی مناسب برای مدیریت مزارع کشت سیب زمینی برسید.
نوع خاک مراحل رشد توصیه کودی علائم کمبود
- نوع خاک
سیب زمینی در خاک سبک تا متوسط رشد مناسب دارد. خاک ایده آل برای کاشت سیب زمینی لومی شنی، شنی لومی و لوم می باشد. سیب زمینی در خاک های سنگین هم رشد دارد ولی با کاهش عملکرد و بازار پسندی مواجه است. سیب زمینی به کمی و زیادی آب، تهویه خاک (در خاک سنگین) و شوری حساس است. pH مناسب ۶/5_5/۵ (اسیدی) می باشد.
- مراحل رشدی
مرحله ۱: رشد جوانه
مرحله ۲: رشد رویشی
مرحله ۳: تشکیل غده
مرحله ۴: حجیم شدن غده
مرحله ۵: بلوغ و رسیدن
- توصیه کودی
در توصیه کودی توجه به چهار رکن اصلی همواره الزامی است.
کودهای آلی
- کود دامی: ۶۰-۳۰ در هکتار (کود گاوی)
- کود مرغی: ۷-۳ تن در هکتار (رطوبت آن ۱۰% باشد).
- اسید هیومیک قبل از کشت بصورت گرانوله و در سرک هم می توان استفاده نمود.
نیتروژن
میزان مصرف:
- بر اساس مواد آلی موجود در خاک و عملکرد صورت می گیرد.
زمان مصرف:
- قبل از کشت
- رشد رویشی
- غده ریزی و حجیم شدن غده
زمان استفاده از ازت در مراحل مختلف رشد سیب زمینی
| بافت خاک متوسط | بافت خاک سبک | زمان |
| ۳۰ | ۲۰ | قبل از کشت |
| ۲۰ | ۲۰ | رشد رویشی (۲۰ روزگی) |
| ۳۰ | ۳۰ | غده ریزی (۴۰-۲۰ روزگی) |
| ۲۰ | ۳۰ | حجیم شدن (۶۰-۴۰ روزگی) |
روش مصرف:
- پخش سطحی: قبل از کشت می باشد.
- پخش نواری: حدود ۷۵ کیلوگرم را می توان بصورت نواری استفاده کرد. چون سیب زمینی به آمونیوم حساس است و آمونیوم سبب ایجاد مسمومیت و دیر سبز شدن می شود، بهتر است فاصله کود تا بذر ۱۰ سانتی متر باشد. (قانون کلی ۵ سانتی متر) این فاصله به خصوص در خاک شنی حتما رعایت شود.
- کود آبیاری
- محلولپاشی در زمان غده ریزی و حجیم شدن به میزان ۵-۳ کیلوگرم اوره در هکتار
منبع مصرف:
- اوره
- سولفات آمونیوم
- نیترات آمونیوم
فسفر
میزان مصرف:
سوپر فسفات تریپل (TSP) مورد نیاز بر اساس میزان بر حسب عملکرد و آنالیز خاک صورت می گیرد.
زمان مصرف:
- قبل از کشت: بخش عمده فسفر قبل از کشت (حدود ۸۰%) استفاده می شود.
- هنگام کاشت (استارتر): بخشی بصورت نواری همزمان با کشت استفاده می گردد.
- تشکیل غده: در صورت کمبود این عنصر غذایی، از طریق آبیاری قبل از غده ریزی به میزان ۱۰-۵ کیلوگرم مصرف می گردد (مخصوصا در خاک های شنی و سبک).
- در صورت نیاز به محلولپاشی در زمان رشد رویشی و قبل از حجیم شدن می توان استفاده کرد (به میزان ۵-۲/۵ کیلوگرم در هکتار).
روش مصرف:
- پخش سطحی: سپس تا عمق ۳۰-۱۵ سانتیمتری با خاک مخلوط گردد.
- پخش نواری (بندینگ): قرار دادن کود در کنار بذر می باشد. چون سیب زمینی به آمونیوم حساس است و آمونیوم سبب ایجاد مسمومیت و دیرترسبز شدن می شود، بهتر است در هنگام استفاده از دی آمونیوم فسفات فاصله کود تا بذر ۱۰ سانتی متر باشد. (قانون کلی ۵ سانتی متر است) این فاصله به خصوص در خاک شنی حتما رعایت شود.
- آب کود: بعد از خاک دهی توصیه می شود.
- محلولپاشی: کارایی محلولپاشی ۱۲ برابر خاکی است در نتیجه رعایت اصول محلولپاشی دارای اهمیت است.
منبع مصرف:
- TSP: قبل از کشت و استارتر (نواری)
- DAP/MAP (دی، مونو آمینوم فسفات): قبل از کشت و استارتر (نواری)
- اوره فسفات: آبیاری در هنگام حجیم شدن غده
- ۱۰-۵۲-۱۰: آبیاری در هنگام حجیم شدن غده
پتاسیم
میزان مصرف:
سولفات پتاسیم (SOP) مورد نیاز بر اساس میزان بر حسب عملکرد و آنالیز خاک صورت می گیرد.
زمان مصرف:
- قبل از کاشت: ۷۵% قبل از کشت استفاده می گردد (از طریق پخش سطحی)
- هنگام کشت (استارتر): نهایت ۷۵ تا ۱۰۰ کیلو به صورت نواری (خطر شوری وجود دارد)
- تشکیل غده: ۲۵ تا ۵۰ کیلوگرم در شروع غده ریزی از طریق کود آبیاری (بعد از شروع حجیم شدن، کود آبیاری پتاسه موثر نیست)
- قبل از حجیم شدن غده: محلولپاشی از زمان رشد رویشی تا قبل از حجیم شدن غده (۵-۲/۵ کیلوگرم در هکتار)
روش مصرف:
- پخش سطحی: سپس تا عمق ۳۰-۱۵ سانتیمتری با خاک مخلوط گردد.
- پخش نواری (بندینگ)
- آبکود: در کود آبیاری می توان مصرف پتاس را بعد از خاک دهی (۱۰سانتی متر گیاه) تا اوایل حجیم شدن استفاده کرد.
- محلولپاشی
منبع مصرف:
- SOP: قبل از کشت/سرک
- MOP: قبل از کشت/سرک (تا ۳۰% از کل نیاز پتاسیم را می توان از کلرور پتاسیم در کود آبیاری استفاده کرد، بخصوص در سیب زمینی بذری)
- نیترات پتاسیم: سرک
- ۱۲-۱۲-۳۶: سرک
منگنز و روی
روش مصرف:
- پخش سطحی: مصرف خاکی قبل از کشت و به فرم پخش سطحی ۴۰ کیلوگرم در هکتار
- نواری: همزمان با کشت به شکل نواری ۲۵ کیلوگرم در هکتار
- آب کود: حین کشت به شکل آبیاری ۱۰-۵ کیلوگرم در هکتار (از آب دوم به بعد)
می توان از سولفات روی و سولفات منگنز استفاده نمود.
آهن و بر
روش مصرف:
- آهن: ۳-۲ کیلوگرم در هکتار آهن از کلات EDDHA با آبیاری دوم
- بر: ۱۰-۵ کیلوگرم در هکتار اسید بوریک از آب سوم به بعد
کمبود بر سبب ایجاد لکه های سیاه در مغز می شود (البته در غده های بزرگ تا حدی طبیعی است)
محلولپاشی عناصر ریز مغذی
از فرم سولفات ۳-۲ کیلوگرم در هکتار و از فرم کلاته (EDTA) 0/5-1 کیلوگرم در هکتار تا قبل از حجیم شدن و در سه تکرار می توان استفاده نمود.
تقویم کوددهی سیب زمینی بر اساس مراحل رشدی
علائم کمبود
A: علائم کمبود مس، B: کمبود منگنز، C: کمبود روی، D: کمبود مولیبدن، E: کمبود آهن
A: علائم کمبود بر، B: کمبود کلسیم، C: کمبود منیزیم، D: کمبود فسفر، E: کمبود نیتروژن، F: کمبود گوگرد، G: کمبود پتاسیم
