- کنترل بیولوژیک همواره بعنوان جزئی از استراتژی مدیریت یکپارچه آفات مطرح است. کنترل بیولوژیکی آفات، علف های هرز و بیماری های گیاهی بخشی جدایی ناپذیر از یک طرح موفق مدیریت تلفیقی آفات است. بنابراین بطور خلاصه می توان گفت مبارزه بیولوژیکی عبارت است از مدیریت یک آفت با استفاده از دشمنان طبیعی آنها.
- جالب است بدانید که همه گونه‌های حشرات بدون دخالت انسان نیز توسط ارگانیسم‌های طبیعی و عوامل محیطی سرکوب می‌شوند و مجموع این عوامل اغلب به عنوان کنترل طبیعی شناخته می شود.
- عوامل کنترل بیولوژیکی بیماری های گیاهی، اغلب به عنوان آنتاگونیست شناخته می شوند. پارازیتوئیدها، عمومی ترین دشمنان طبیعی آفات که در برنامه های کنترل بیولوژیک به طرق مختلف مورد استفاده قرار می گیرند، گونه‌هایی هستند که در برخی از مراحل چرخه زندگی خود بر روی یک میزبان (حشره) یا درون آن رشد می‌کنند و در نهایت میزبان را می‌کشند.
- بطور کلی حشرات مهم ترین گروه از موجوداتی هستند که در برنامه های کنترل بیولوژیک به عنوان هدف مطرح هستند. آفات به دلیل فراوانی، تنوع گونه ای و مهاجرت و انتقال به نقاط جدید همواره به عنوان عاملی مهم در مبحث گیاهپزشکی و مدیریت مطرح می شوند.
- در این مقاله سعی کردیم به تعدادی از این موجودات مفید که در کشورهای پیشرو و صاحب سبک در صنعت کشاورزی بسیار کاربردی و با برنامه ریزی استفاده می شوند اشاره کنیم. استفاده از این موجودات زنده و میکروارگانیسم ها باعث شده کاربرد سموم شیمیایی در این کشورها به حداقل خود برسد و خطرات زیست محیطی کمتری نیز بدنبال آن ایجاد شود.
- برنامه های کنترل بیولوژیک در مورد حشرات پارازیتوئید بیشتر در دو راسته (Hymenoptera) یا بال غشائیان و (Diptera) و یا دو بالان می باشد. در راسته (Hymenoptera)، زنبورهای دو خانواده (Braconidae) و (Ichneumonidae) دارای اهمیت بیشتری هستند.
- گروه دیگر از دشمنان طبیعی، حشرات شکارگر هستند که از انواع گونه های گیاه خوار تغذیه می کنند. مهم ترین شکارگرها در راسته (Hemiptera) خانواده (Anthocoridae) و راسته (Coleoptera) خانواده (Coccinellidae) که به آنها کفشدوزک ها اطلاق می شود و تعدادی دیگر از راسته بالتوری ها بخصوص بالتوری (Chrysoperla carnea) و در راسته (Diptera) خانواده (Syrphidae) از اهمیت ویژه ای برخوردارند.
- گروه دیگر از عوامل بیماری زا، بندپایان هستند. مهم ترین عوامل بیماری زای بندپایان مربوط به قارچ ها، باکتری ها هستند. در بین باکتری ها، باکتری های جنس (Bacillus) مانند (Bacillus thuringiensis)، از جمله باکتری هایی است که در سراسر جهان برای کنترل گروه های مختلفی از حشرات مورد استفاده قرار می گیرد.
A & B: کفشدوزک های در حال تغذیه از شته ها، C: مگس در حال تغذیه از دستجات تخم، D: تخمگذاری زنبور براکونیده بر روی لارو حشره برگخوار، E:سنک شکارگر پسیل گلابی
A: لارو کفشدوزک های در حال تغذیه از شته ها، B: مورچه های قرمز شکارگر شته ها، C: سن های شکارگر حشرات، D: بالتوری های شکارگر، E: کفشدوزک های پارازیته کننده تخم حشرات، F: سن های شکارگر شته ها
A: مگس های سیرفید شکارگر حشرات، B: پشه شته خوار، C: باکتری باسیلوس پارازیت کننده مگس سفید، D: زنبور آفیدیوس در حال پارازیته کردن شته