مراحل کامل احداث باغ رو یاد بگیریم

باغداران و علاقمندان به کشاورزی که به احداث باغ علاقه دارید خواندن این متن تجربیات مفیدی از احداث باغ در اختیار شما عزیزان قرار می‌دهد. اولین قدم در احداث باغ داشتن طرح و نقشه است. عواملی مثل نور، دما، ارتفاع، نوع خاک و میزان سرمای بهاره و زمستانه و قرار گرفتن در معرض همه این موارد تأثیر مهمی بر انتخاب درختان میوه‌ای که می‌توانید رشد دهید دارند.

دما در احداث باغ

تعداد کمی از درختان هستند که قادرند دماهای پایین و زیر صفر را تحمل کنند. به همین دلیل از کاشتن درختان نیمه گرمسیری و همیشه سبز مانند مرکبات، انجیر، کنار، انار، خرمالو و … در مناطق مرتفع که زمستانهای خیلی سرد دارند خودداری شود. از طرفی از کاشت درختان معتدله(سردسیر) مانند گردو، گیلاس، سیب، آلبالو و … در مناطق گرمسیری خودداری کنید زیرا این درختان برای باردهی به ساعات معینی دماهای زیر ۷ درجه سانتی گراد نیاز دارند.

درختان میوه مانند سایر گیاهان برای رشد و تولید محصول به دمای مناسب خود نیاز دارند. درختان معتدله به تعداد ساعات معینی سرما در طول زمستان نیاز دارند تا خواب آنها رفع شود به همین دلیل در زمستانهای گرم گلدهی کمتر می‌شود. حداقل دمای زمستانه و سرماهای شدید ممکن است به درختان به خصوص درختان نیمه گرمسیری آسیب وارد کند. در مناطق با سرمای دیررس بهاره باید از درختان و ارقام دیرگل کاشته شود. در مناطق هموار خطر وقوع سرمای دیررس بهاره شدیدتر است. بهتر است درختان یا ارقام زودگل در شیب های شمالی و درختان دیرگل در شیب های جنوبی کاشته شوند.

نور مناسب در احداث باغ

تعداد کمی از میوه‌ها از اینکه در یک مکان سایه دار رشد کنند راضی هستند در حالی که بیشتر آن‌ها برای عملکرد خوب به نور کامل خورشید و گرمای کافی نیاز دارند. باغبانانی که باغ‌های کوچک بسته، بالکن یا حیاط دارند ممکن است مجبور باشند با سایه‌های زیاد و حتی حاشیه‌های سایه‌دار، شمال یا شرق کنار بیایند. از چنین مناطقی می‌توان برای پرورش میوه هایی مانند توت فرنگی، گیلاس ترش، انگور فرنگی قرمز و انگور فرنگی سفید استفاده کرد. از سوی دیگر، قسمتهای آفتابی، به‌ویژه رو به جنوب یا غرب، برای رشد تقریباً همه میوه‌ها ایده‌آل هستند، به‌ویژه دوستداران آفتاب مانند انگور، انجیر، هلو، شلیل و زردآلو. انتخاب سیستم کشت مشخص با توجه به عرض جغرافیایی و مقدار نور آفتاب برای داشتن میوه های کافی و با کیفیت مهم هستند.

انتخاب محل مناسب احداث باغ

• قبل از انتخاب محل مناسب، گزارش هواشناسی منطقه(آمار حداقل دمای زمستان و حداکثر دمای تابستان، دمای میانگین پاییز و زمستان، مقدار متوسط بارش) بررسی شود، زیرا در انتخاب نوع درختان میوه و ارقام سازگار مهم هستند.
• در مناطقی با شیب کمتر ۵ درصد به عملیات زراعی خاصی نیاز نیست ولی در شیب های بالای ۵ درصد باید درختان را روی خطوط هم تراز روی یک خط کاشت.
• علاوه بر این در انتخاب محل کاشت درختان باید احتمال وقوع سرمای دیررس بهاره را در نظر گرفت در مناطق هموار دشت احتمال وقوع سرمای دیررس بهاره بیشتر از مناطق کوهپایه ای است
• در مناطق با احتمال وقوع سرمای دیررس بهاره باغات بهتر است در مناطق شیبدار شمالی احداث شوند و از ارقام دیرگل تر استفاده شود، تا هم گلها دیرتر باز شوند هم هوای سرد و سنگین به طرف کف دره حرکت کند و از درختان دور شود.

خاک مناسب برای احداث باغ

قبل از احداث باغ باید آزمون خاک انجام شود تا از نوع بافت خاک، زه کش و خصوصیات شیمیایی خاک مطلع شد تا با توجه به آن، روش آبیاری و کودهای لازم انتخاب شود. در انتخاب محل مناسب باغات باید دقت شود باغ در محلی احداث شود که فاصله سطح آب زیرزمینی تا سطح خاک بیش از ۱ تا ۱.۵ متر باشد. زیرا نداشتن زه کش و بالا بودن سطح آب زیر زمینی باعث مرطوب بودن دائمی ریشه می‌شود و انواع بیماریهای ریشه و پوسیدگی را به همراه دارد.

آب مناسب برای احداث باغ

برنامه ریزی در رابطه به روش آبیاری و منبع آب قابل اتکا قبل از احداث باغ به داشتن عملکرد و بازدهی اقتصادی کمک زیادی می‌کند. منابع آب در دسترس مانند آب چاه، رودخانه باید قبل از احداث باغ تعیین شود و بررسی کیفیت آنها بسیار مهم است. آزمون خاک و بررسی ویژگی های شیمیایی مانند شوری، سنگین بودن یا نبودن، سطح کربنات و بیکربنات حتما انجام شود. داشتن آب با کیفیت در تولید محصول با کیفیت و تجاری اهمیت زیادی دارد.

بررسی عوامل اقتصادی در احداث باغ

• محبوبیت میوه هایی که برای احداث باغ انتخاب می‌شود و هدف کاشت و فرآوری آنها و بازار هدف باید قبل از احداث باغ بررسی شود.
• امکانات حمل و نقل و دسترسی به راههای نزدیک
• نزدیکی به کارخانه های فرآوری یا بازارهای بزرگ، انبارها، ماشین آلات و نیروی کارگری برای اقدامات کشاورزی و برداشت و فرآوری باید در نظر گرفته شود.

مراحل آماده سازی زمین مناسب برای احداث باغ میوه

• عملیات شخم و نرم کردن، حفر گودال‌ها یا کانال و ریختن کود دامی و خاک مرغوب و کودهای پایه و دیر رها شونده داخل گودال یا کانال و تسطح باقی زمین.
• تهیه نقشه مناسب با توجه به عرض جغرافیایی، شدت و جهت باد و نور آفتاب و حساسیت نوع و ارقام درختان به عوامل آب و هوایی.
• برای تسهیل رفت و آمد ماشین آلات برداشت و جمع آوری محصولات باید فاصله بین ردیف کافی در نظر گرفته شود.
• رعایت فاصله بین ردیف و روی ردیف مناسب برای به حداقل رسیدن رقابت درختان بر سر آب، نور و سایر منابع.

فاصله کشت مناسب درختان میوه در باغات

انواع سیستم های کشت باغ

• روش مربعی

در این سیستم کشت فاصله درختان بین ردیف و روی ردیف با هم برابر است و بیشتر برای مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری مناسب است زیرا بعد از رسیدن به حداکثر رشد خود روی هم سایه می‌اندازند.

• روش مستطیلی

بهترین سیستم کشت درخت در مناطق سردسیری (معتدله) است و در این روش بیشتر می‌توان از نور استفاده کرد.

• روش لوزی یا مثلثی

کاشت درخت روی چهار راس زوایای لوزی است و از نظر سایه اندازی شبیه روش کشت مربعی است.

• روش داربستی
  این روش برای درختان انگور و سیب که روی پایه های پاکوتاه کننده رشد می‌کنند بکار برده می‌شود.

مراحل و نکات مهم در کاشت نهال

• احداث گودال به قطر ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر و عمق ۵۰ سانتیمتر و در فصل پاییز انجام شود.
• کف گودال از کود دامی کاملا پوسیده و کمپوست شده استفاده شود.
• در زمان کاشت نهال در بهار مراحل ضد عفونی نهال به طور کامل انجام شود و بعد نهالها کاشته شود.
• حتما حتما از نهالهای گواهی شده و مورد تائید جهاد کشاورزی استفاده شود یا به اصطلاح نهال شناسنامه دار باشد. نهالهای با لیبل های آبی(که اجداد و پایه های مادری و پیوندهای آنها به طور دقیق مشخص است). در لیبل یا برچسب نهال باید اطلاعاتی مانند نام تولید کننده، نام نهال، نام رقم پایه و پیوندک، کد نهالستان و شماره مجوز موجود باشد.
• بهتر است سن نهالهای انتخابی حداکثر ۲ سال باشد تا پس از انتقال حداکثر رشد را داشته باشد.(اندازه نهال بین ۷۰ تا ۱۰۰ سانتی متر و قطر ۱.۵ تا ۲ سانتیمتر مناسب است).
• نهال خوب باید عاری از آفت و بیماری باشد و دارای ریشه‌های کافی باشد.
• در زمان خرید نهال ریشه لخت حتما ریشه ها با خاک و پلاستیک یا گونی مرطوب پوشانده شوند و در معرض باد شدید قرار نگیرند و به هیچ وجه جوانه ها از خواب بیدار نشده باشند.
• در صورت دیر شدن زمان کاشت نهال و باز شدن جوانه‌ها از نهال گلدانی استفاده شود.
• بهترین زمان کاشت نهال را برای احداث باغ انتخاب کنید. بهترین زمان انتقال نهال قبل از بیدار شدن جوانه‌های نهال در مناطق گرمتر اواخر زمستان و مناطق سردسیر تا اواسط بهار و بعد از رفع سرماهای شدید است.
• بعد از کاشت نهال و استقرار نهال و باز شدن جوانه‌های برگ نهال از کودهای محرک رشد ریشه(کود ریشه زایی نهال) مانند بیورادیکانت استفاده شود.

• در زمان کاشت نهال ریشه لخت در زمان خواب جوانه های نهال، ریشه درختانی مانند پسته یا گردو قطع نشود. ولی درختانی مانند سیب، گلابی، به، گیلاس، آلبالو، آلو یا هلو را می‌توانید کمی هرس ریشه انجام دهید.
• ضد عفونی نهال چگونه انجام می‌شود؟
• بعد از هرس ریشه می‌توانید محلولی حاوی ۱۰ کیلوگرم رس، ۵ کیلوگرم کود دامی پوسیده و ۲۰۰ گرم قارچ کش ترکیب کنید و ریشه های نهال را قبل از انتقال در گودال در این محلول قرار دهید تا این مایع به سراسر ریشه و طوقه آغشته شود.
• در زمان کاشت نهال دقت کنید که طوقه زیر خاک قرار نگیرد،‌ محل پیوند هم در نهال با کیفیت حداقل ۱۵ سانتی متر از سطح خاک است.
• در مناطق با باد شدید پیوند رو به باد باشد و بهتر است نهال به قیم هم بسته شود.

کاشت ارقام گرده زا در باغ میوه

برای داشتن محصول اقتصادی کافی و با کیفیت برای اکثر درختانی مانند سیب، گلابی، گیلاس، آلبالو و آلو داشتن گرده زا توصیه می‌شود. در درختانی مانند پسته، فندق، کیوی بدون گرده زا هیچ میوه ای تولید نمی‌شود.

منابع

اصول احداث باغ-حسن پورمحمدی-۱۳۹۴