پسته جز گیاهان دوپایه است که گل های نر و ماده به صورت خوشه ای روی دو پایه جدا از هم قرار گرفته اند. هر دو گل آذین نر و ماده دارای خوشه های مرکب هستند و شامل صدها گل منفرد می باشند. گل های نر خوشه های بیضی شکل، متراکم و سبزرنگ هستند. گل های ماده دارای تخمدان ۳ برچه ای هستند که اکثراً فقط یک برچه به میوه تبدیل می شود. قبل از تلقیح به رنگ سبز مایل به شیری و پس از تلقیح به رنگ قرمز و سپس قهوه ای تبدیل می شود. گل انگیزی از اوایل اردیبهشت و همزمان با رشد شاخساره در محور برگ های جوان آغاز می شود.
تولید جوانه های گل روی شاخه های رشد فصل جاری و گلدهی و تشکیل میوه روی شاخه های یکساله می باشد. به عبارتی گل انگیزی و اختصاصی شدن جوانه های گل در سال قبل از گلدهی انجام می شود. جوانه های گل بزرگتر از جوانه های رویشی هستند و نوک آن ها دارای انحنا بیشتری می باشد که در شرایط عادی به راحتی قابل تشخیص هستند.
ساختمان کامل گل آذین با تعداد زیادی گل در اواخر خرداد ماه شکل می گیرد. جوانه های گل ماده تا سه ماه (آخر مهر ماه) بدون توسعه و به حالت رکود باقی می مانند. در این زمان مادگی شروع به رشد می کند اما رشد آن بلافاصله متوقف شده و در طول زمستان بدون توسعه باقی می ماند. اوایل فروردین هر گل خیلی سریع به یک مادگی توسعه می یابد. جوانه های گل نر حدود ۹ ماه (از اواخر خرداد تا اواخر اسفند) در حالت رکود هستند. در این زمان رشد و توسعه گل آذین نر از سر گرفته می شود و خیلی سریع پرچم ها شکل می گیرند.
گل انگیزی ممکن است بر حسب شرایط اقلیمی، مدیریت باغ و نوع رقم از سالی به سال دیگر تفاوت کند. یکی از شرایط محیطی مورد نیاز جهت توسعه و تکمیل رشد جوانه های گل، نیاز سرمایی است. نیاز سرمایی پسته بین ارقام پسته اهلی متفاوت و بین ۴۵۰ تا ۱۱۰۰ ساعت گزارش شده است. در صورتی که این نیاز سرمایی تأمین نشود بازشدن جوانه های گل نامنظم شده و به تأخیر می افتد؛ همچنین باعث تولید برگ های ساده و ۲ برگچه ای، ۴ برگچه ای یا غیرنرمال و تأخیر در زمان برگدهی می شود. تولید گل به صورت جانبی و انتهایی بر روی شاخه های فصل جاری یکی از علایم آشکار عدم تأمین نیاز سرمایی است.
شکوفایی گل های نر و ماده پسته معمولاً همزمان با بازشدن جوانه های رویشی می باشد. جوانه های گل اکثر ارقام نر نیمه اول فروردین ماه و اکثر ارقام ماده در نیمه دوم فروردین ماه باز می شوند. زمان گلدهی ارقام نر و ماده بسته به رقم ممکن است ۲-۱ هفته با هم تفاوت داشته باشد؛ لذا برای اطمینان از کافی بودن گرده افشانی گل های ماده باید به زمان بازشدن گل های نر تا حدودی همزمان باشند.
از آنجا که گل انگیزی درخت پسته از اواسط اردیبهشت ماه آغاز میشود و تا پس از برداشت ادامه دارد لذا در اختیار قرار دادن عناصر غذایی لازم و محرک های رشد در این بازه زمانی برای بهبود کیفیت و کمیت این امر ضروری می باشد. بنابراین توصیه می شود در اردیبهشت ماه ترکیب اکورمون (۰.۵ در هزار)، بوتامیسول (۱ در هزار) و اکوکوئل اف ام زد (۱.۵ در هزار) و پس از برداشت محصول ترکیب تری ست ( ۱.۵ در هزار) و ویتالیم فورت (۱.۵ در هزار) محلولپاشی شود.
منابع:
حکم آبادی، ح. ۱۳۹۵. محصول پسته (بیمه و جبران خسارت). انتشارات تحقیقات آموزش کشاورزی (تاک). چاپ اول. ۳۱۰ صفحه.
سیلسپور، م. و نائینی م. ۱۳۹۷. اصول و مبانی پرورش درختان پسته. انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی. چاپ اول. ۱۶۱ صفحه.
شرافتی، ع. ۱۳۹۱. مدیریت انتخاب و کاشت ارقام پسته (چاپ اول). انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی، ۱۴۰ صفحه.