مروری بر منابع علمی در چند دهه گذشته نشان داده که مصرف کود دامی باعث افزایش مقدار مواد آلی خاک می‌گردد و ملکولهای پلی ساکارید و هیومیک مواد آلی به عنوان عامل پیوندی عمل نموده و یا به عنوان مواد غذایی (سوخت) برای فعالیت موجودات زنده عمل می‌نماید (نقوی و همکاران، ۱۳۸۴؛ زمانی بابگهری و همکاران، ۱۳۸۹). کاهش وزن مخصوص ظاهری در خاکهایی که کود دامی مصرف شده است می‌تواند ناشی از رقیق شدن ذرات خاک به دلیل افزایش مواد آلی باشد (نظمی، ۱۳۹۰، طالقانی، ۱۳۸۴؛ زمانی باب گهری و همکاران، ۱۳۸۹؛ نقوی و همکاران، ۱۳۸۴). باتوجه به خصوصیات خوب کودهای حیوانی پوسیده شده برای مصرف در خاک، نیاز به دانستن روش پوساندن کودهای حیوانی مهم و ضروری می‌باشد. برای پوساندن کود دامی میتوان به روش ذیل عمل کرد:
۱- انتخاب مکان مناسب: برای شروع به یک مکان مناسب برای ساخت توده کمپوست نیاز است. این مکان باید خشک، سایه‌دار و دور از منابع آب باشد. ۲- جمع‌آوری مواد کمپوست: کود حیوانی، برگ‌های خشک، چوب‌های خردشده، کاغذ و مواد دیگری که حاوی کربن هستند، می‌توانند به‌عنوان مواد کمپوست استفاده شوند. این مواد باید به‌طور منظم به توده کمپوست اضافه شوند. ۳- ترتیب لایه‌بندی: شروع به ساخت یک توده کمپوست با لایه‌بندی مواد کمپوست کنید. یک لایه کود حیوانی را با یک لایه مواد حاوی کربن (مانند برگ‌های خشک یا چوب خردشده) جایگزین کنید. این لایه‌بندی را ادامه دهید تا توده کمپوست به ارتفاع مناسب برسد. ۴- آبیاری و برگرداندن توده کمپوست: توده کمپوست باید به‌طور منظم آبیاری شود، اما نباید خیلی خیس باشد. همچنین، توده کمپوست باید به‌طور منظم برگردانده شود تا اکسیژن به تمام مواد کمپوست برسد. ۵- فرآیند کمپوست‌سازی ممکن است چندین ماه طول بکشد. در طول این زمان، میکروارگانیسم‌ها مواد آلی را تجزیه می‌کنند و کمپوست سالم و غنی از مواد مغذی را تولید می‌کنند. وقتی کمپوست آماده شد (که معمولا زمانی است که رنگ آن تیره و بافت آن خردشده و بوی خاکی دارد)، می‌توانید آن را به خاک اضافه کنید. کمپوست می‌تواند به بهبود بافت خاک، افزایش مواد مغذی و تقویت سلامت گیاهان کمک کند. توجه داشته باشید که این فرآیند ممکن است بسته به شرایط محیطی و نوع مواد استفاده‌شده تغییر کند (محمدی، ۱۴۰۲).
منابع:
زمانی باب گهری، ج.، افیونی، ج.، خوشگفتار منش، ا. ح. و عشقی، ح. ر. ۱۳۸۹. اثر لجن فاضلاب کارخانه پلی اکریل، کمپوست زباله شهری و کود گاوی بر ویژگیهای خاک و عملکرد ذرت دانه ای. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال ۱۴، شماره ۵۴، ص ۱۵۳-۱۶۵.
طالقانی، د. ۱۳۸۴. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی تاثیر مقادیر مختلف کود دامی بر خواص فیزیکی خاک و مصرف آب در تناوب گندم و چغندرقند. موسسه تحقیقات چغندرقند.
محمدی، ن. ۱۴۰۲. نحوه پوساندن کود حیوانی به همراه نکات کاربردی. https://pesterafsanjan.com/blog/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%DA%A9%D9%88%D8%AF-%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C
نقوی، ه.، حاج عباسی، م. ع. و افیونی م. ۱۳۸۴. تاثیر کود گاوی بر برخی خصوصیات فیزیکی و ضرایب هیدرولیکی و انتقال برماید در یک خاک لوم شنی در کرمان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال ۹، شماره ۳، ص۹۳-۱۰۲.
نظمی، ل. شعبانپور، م. و هاشمی مجد ک. ۱۳۹۰. تاثیر نوع و مقدار کمپوست ضایعات آلی بر خصوصیات فیزیکی دو نوع خاک. مجله پژوهشهای خاک. جلد ۲۵، شماره ،۲ ص ۱۰۰-۹۳.
