چکار کنیم تا برگ درختان زرد نشوند؟

شایع ترین علل زردی برگ در گیاهان

زرد شدن نواحی بین رگبرگ‌ها (کلروز بین رگبرگ‌ها) معمولاً نشان دهنده کمبود منگنز، آهن یا منیزیم است. ویروس ها ممکن است از طریق آفات مکنده مانند کنه، شته و انواع سفیدبالک منتقل شوند شناسایی زردی حاصل از بیماریهای ویروسی به کمک کارشناسان امکان پذیر است و برای رفع آن در بسیاری از موارد راهکاری وجود ندارد به جز از بین بردن آفات ناقل و تقویت گیاهان. گاهی به دلیل تنش‌های محیطی مثلا تنشهای محیطی مانند تنش رطوبت یا به دلیل مصرف برخی از سموم علائم زردی در برخی از گیاهان ظاهر می‌شود. کلروز یا زرد شدن بافت برگ به دلیل کمبود کلروفیل است. علل احتمالی زرد شدن برگ گیاهان عبارتند از زهکشی ضعیف، ریشه های آسیب دیده به دلیل آفات و بیماری‌ها، ریشه های فشرده، قلیائیت(pH) بالا و کمبود مواد مغذی در گیاه. کمبود عناصر غذایی ممکن است به دلیل وجود مقدار ناکافی در خاک یا به دلیل در دسترس نبودن مواد مغذی به دلیل pH بالا (خاک قلیایی) رخ دهد. یا ممکن است به دلیل آسیب ریشه‌ها یا رشد ضعیف ریشه، مواد مغذی جذب نشوند.

شناسایی زردی برگ ناشی از کمبود آهن، روی و منگنز

• کمبود آهن یکی از رایج ترین دلایل تغذیه‌ای مرتبط با زرد شدن برگها است. کمبود منگنز یا روی در گیاه نیز باعث زردی می‌شود. راه شناسایی کمبود آهن از کمبود روی یا منگنز این است که ابتدا بررسی کنید کدام شاخ و برگ زرد شده است. کلروز آهن روی برگ‌های جوان تر یا انتهایی شروع می‌شود و بعداً به سمت پایین و برگ‌های مسن تر حرکت می‌کند.
• با این حال، کمبود منگنز و روی ابتدا در برگ های پایینی یا مسن ایجاد می‌شوند و سپس به سمت بالا پیشروی می‌کنند. گیاهان برای تشکیل کلروفیل به آهن نیاز دارند. کلروفیل به برگ‌ها رنگ سبز می‌دهد و برای تولید غذای مورد نیاز گیاه برای رشد ضروری است. آهن همچنین برای بسیاری از فرآیندهای آنزیمی که متابولیسم و ​​تنفس گیاه را مدیریت می‌کنند ضروری است. با بالا رفتن pH خاک از ۶.۵ به ۶.۷، آهن نامحلول تر می‌شود (۷.۰ خنثی است – زیر ۷.۰، pH اسیدی است، بالای ۷.۰، pH قلیایی است). در اکثر گیاهان، آهن تنها زمانی می‌تواند به عنوان یک یون آزاد (Fe++)جذب شود که PH بین ۵.۰ تا ۶.۵ باشد.

رابطه کمبود آهن با سایر عناصر

عناصر دیگری مانند کلسیم، روی، منگنز، فسفر یا مس به مقدار زیاد در خاک می‌توانند آهن را به گونه ای مسدود کنند که در دسترس گیاه قرار نگیرد. با این حال، کمبود پتاسیم در گیاه باعث کاهش دسترسی آهن به گیاه می‌شود. کمبود آهن در خاک مشکل ساز است ولی در بسیاری از مناطق بیشتر خاک ها آهن کافی دارند. مشکل در دسترس بودن آهن موجود در خاک برای گیاه است. در اغلب مناطق کشور بیشتر خاک ها از سنگ های آهکی تشکیل شده اند. بنابراین مشکل کلروز یا زردی برگها اغلب به دلیل pH بالای خاک است.

علائم زردی برگ گیاهان

علائم ممکن است بسته به عوامل مختلفی متفاوت باشند. مثلا خاک چقدر قلیایی است؟ هر چه PH بیشتر باشد، زردی گیاه بیشتر است. به طور کلی، زرد شدن از کلروز خفیف با رنگ پریدگی (رنگ سبز روشن تر تا سبز لیمویی) بافت بین رگبرگی (بین رگبرگها) شروع می‌شود، در حالی که رنگ زرد نشان دهنده وضعیت جدی تری است. در برخی موارد، تنها بخشی از گیاه زرد است. مناطق آسیب دیده (یا کل گیاه) ممکن است رشد نکنند یا گل و میوه نداشته باشند. علاوه بر این، برگ های زرد بیشتر در معرض بیماریهای سوختگی برگ هستند. با کلروز شدید، رگبرگ‌های برگ زرد می‌شوند و به دنبال آن برگ می‌میرد، کل شاخه آسیب‌دیده ممکن است بمیرد و مرگ کل گیاه رخ دهد.

گیاهان دارای زردی برگ ممکن است فقط در یک یا دو شاخه علائم زردی نشان دهند یا ممکن است کل گیاه تحت تأثیر قرار گیرد. اولین نشانه زردی، کم رنگ شدن رنگ سبز شاخ و برگ است که در اواخر فصل با زردی عمومی همراه است. در موارد خفیف، بافت برگ سبز کم رنگ است، اما رگبرگ های برگ سبز باقی می‌مانند. در موارد متوسط، بافت بین رگبرگهای برگ به رنگ زرد روشن است. در موارد شدید، اندازه برگ کاهش می‌یابد و بافت برگ سفید کم رنگ تا زرد کم رنگ می‌شود. حاشیه برگ ممکن است سوخته شود یا لکه‌های قهوه‌ای و زاویه‌دار بین رگبرگ‌ها ایجاد شود و برگ‌ها پژمرده شده و زود ریزش کنند. در درختان سوزنی، یک زردی کلی رخ می‌دهد. اگر شدید باشد، سوزن‌ها به تدریج قهوه‌ای می‌شوند و می‌افتند و بعد از مدتی شاخه‌ها ممکن است بمیرند.

برای رفع زرد شدن برگ گیاهان چه کار کنیم؟

درمان زردی برگ بسته به علت آن متفاوت است. اگر کلروز یا زردی به دلیل فشردگی خاک، زهکشی ضعیف، رشد ضعیف ریشه یا آسیب ریشه باشد، ممکن است با بهبود تهویه، مالچ پاشی یا برخی اقدامات مدیریتی دیگر مانند استفاده از کود بیورادیکانت یا هومی پاورپلاس/هومی پاور از بین برود. کمبود مواد مغذی را می‌توان به یکی از راههای زیر درمان کرد.

محلولپاشی برگی

محلول پاشی مواد مغذی به شکل محلول در آب یا کلات می‌تواند مشکل را برای مدتی برطرف کند، اما فقط بر روی برگ هایی که در طول محلولپاشی وجود دارند تأثیر می‌گذارد. برگ هایی که بعد از محلولپاشی رشد می‌کنند تحت تأثیر محلولپاشی قرار نمی‌گیرند. بنابراین، چندین محلولپاشی در هر فصل رشد برای سبز نگه داشتن شاخ و برگ لازم است.

• استفاده از کودهای آهن مایع مانند دفندر آهن که دارای اسیدهای آمینه، آهن و نیتروژن است، این کود به همراه ۱۶ درصد اسیدهای آمینه و ۵.۲ درصد آهن یک انتخاب عالی برای رفع سریع علائم کمبود آهن است. این کود به صورت محلولپاشی با غلظت ۱ تا ۲ لیتر در هزار لیتر آب قابل مصرف است.
• اگر زردی برگها به دلیل کمبود هر سه عنصر آهن، روی و منگنز باشد یا نوع کمبود برای همه کشاورزان قابل تشخیص نباشد می‌توانید از کود اکوکوئل آهن+منگنز+روی یا اکوکوئل FMZ استفاده کنید. این کود رفع کننده نیاز گیاهان در سریعترین زمان ممکن است. روش مصرف کود اکوکوئل FMZ به صورت محلولپاشی و همراه با آبیاری است.

استفاده کود از طریق تنه درختان در برخی کشورها

برنامه تغذیه تنه سریع است و ممکن است چندین سال طول بکشد. با این حال، شما باید تا سی روز فرصت دهید تا درخت به برنامه های تنه پاسخ دهد. چند راه برای اعمال مواد مغذی از طریق تنه وجود دارد. هر دو روش شامل حفاری سوراخ در تنه است. تعداد سوراخ ها بر اساس قطر تنه متفاوت است. این روش در کشور ما خیلی امتحان نشده است و به کشاورزان توصیه نمی‌شود.

کاربرد کودها در خاک

آزمایشات خاک باید برای تعیین pH خاک و همچنین در دسترس بودن مواد مغذی خاک به صورت دوره‌ای انجام شود. بر اساس آزمایش خاک، pH اصلاح می‌شود یا مواد مغذی با حفاری سوراخ‌هایی در زمین با زاویه چهل و پنج درجه تا عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتری قرار داده می‌شوند که از سایه انداز درخت شروع می‌شود. برای انتخاب بهترین کود آهن موثر به معرفی این کودها توجه کنید.

• کود آهن کلاته مستر با داشتن ۶.۸ درصد آهن کلاته(EDDHA) و ۳.۵ درصد ایزومر ارتو-اورتو گزینه عالی برای تامین آهن مورد نیاز گیاهان به صورت خاکی و همراه آبیاری است. این کود در pHهای بالا در اغلب مناطق کشور قابل استفاده است. این کود برای هر درخت بالغ ۵۰ تا ۹۰ گرم و به صورت آبیاری در مزارع سبزی و صیفی‌جات ۳ تا ۵ کیلوگرم در هر هکتار استفاده می‌شود.
• کود آهن کلات گلدن فر دارای ۶ درصد آهن کلاته EDDHA و ۸ درصد ایزومر اورتو-اورتو انتخاب عالی برای رفع زردی حاصل از کمبود آهن است. این کود هم به روش خاکی و همراه آب آبیاری استفاده می‌شود.
• کود آهن کلات آیرون فیکس  یک انتخاب عالی برای خاکهایی با pH بالا بین ۴ تا ۱۴ است و در همه مناطق کشور به راحتی قابل استفاده است. کود آهن آیرون فیکس دارای ۶ درصد آهن EDDHSA و ۳.۸ درصد ایزومر اورتو-اورتو است. مقدار قابل مصرف برای هر درخت بالغ ۸۰ گرم و برای درختان بالغ مرکبات ۱۰۰ گرم به همراه آبیاری یا به صورت خاکی است. برای سایر محصولات زراعی و سبزی و صیفی مقدار ۲ تا ۳ کیلوگرم در هکتار قابل استفاده است.

منابع

Chlorosis-James Schuster, Extension Educator, Horticulture, and reviewed by Bruce Paulsrud,