مقدار بر در خاک‌ها بین ۲ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در هر کیلو خاک است که این مقدار بر اساس نوع سنگ‌های مادری تشکیل دهنده خاک تغییر میکند. مهمترین منبع بر در خاک کانی‌های تورمالین و بوراکس هستند که بر موجود در آنها به تدریج به شکل قابل استفاده در گیاه در می‌آید. در خاک‌های دارای بافت سبک بر در اثر بارندگی یا آبیاری شسته شده و از دسترس گیاه خارج می‌گردد. همچنین در پی اچ‌های بالاتر از ۸ و در خاک‌های آهکی میزان جذب بر به مقدار زیادی کاهش می‌یابد. بر نقش عمده‌ای در فعالیت‌های حیاتی گیاهی دارد. در تقسیم سلولی بافت‌های مریستمی، تشکیل جوانه‌های برگ و گل، ترمیم بافت‌های آوندی، متابولیسم قند و مواد هیدروکربن و انتقال آنها، تنظیم مقدار آب و هدایت آن در سلول، انتقال کلسیم در گیاه و تنظیم نسبت کلسیم به پتاسیم در نسوج گیاهی، سنتز پروتین، رشد ریشه، متابولیسم چربی، سنتز پکتین، تشکیل دیواره سلولی و نقل و انتقال مواد محلول در بین سلول‌ها نقش مهمی ایفا میکند همچنین این عنصر مقاومت گیاهان را نسبت به سرما و بیماری‌ها افزایش می‌دهد.
گیاهان حساس به کمبود بر
گیاهان از نظر میزان احتیاج به بر به ۳ دسته تقسیم می‌شوند کم نیاز، میان نیاز و پر نیاز. گیاهان کم نیاز عبارتند از غلات، چمن، حبوبات، پیاز، سیب‌زمینی، خیار و انواع میوه‌های دانه ریز. گیاهان با نیاز متوسط عبارتند از شبدر، کلم، هویج، کاهو، پنبه، توتون، گوجه‌فرنگی، اغلب میوه‌های هسته‌دار و سبزیجات. گیاهان پر نیاز عبارتند از یونجه،کرفس، چغندرقند و ترب.
علائم کمبود بر
علائم کمبود بر در برگ، شاخه، میوه و حتی ریشه گیاهان ممکن است مشاهده شود. به علت عدم پویایی بر در گیاه علایم کمبود ابتدا در برگ‌های جوان و سر شاخه‌ها بروز میکند. اولین علامت قابل مشاهده توقف رشد جوانه انتهایی است که بلافاصله پس از آن برگ‌های جوان کمرنگ شده و این رنگ پریدگی در قاعده بیشتر از نوک برگ مشاهده میشود. مرحله بعدی کمبود بر سیاه شدن جوانه‌های رویشی و بافت‌های مریستمی، تجزیه سلولی بافت‌های پارانشیمی و فساد سلول‌ها میباشد. این ضایعات به بروز علایمی مانند تشکیل بافت‌های قهوه‌ای یا چوب پنبه‌ای و پوسیدگی داخل غده‌ها منجر میشود. در چغندر قند کمبود بر باعث بد شکلی و شکنندگی دمبرگ‌ها میشود و رگبرگ میانی و دمبرگ شکاف میخورد. پس از آن جوانه انتهایی از بین میرود و لکه سیاهی روی تاج ریشه پیدا میشود که این لکه به داخل ریشه نفوذ کرده و داخل ریشه را به شکل عدد هفت و به رنگ قهوه‌ای روشن تا سیاه در می‌آورد.
روش تأمین و مقدار مصرف بر
مقدار مناسب بر برای مصرف خاکی عمدتاً به گونه گیاه، نوع عملیات خاک‌ورزی، بارندگی، مقدار آهک و میزان مواد آلی موجود در خاک بستگی دارد. متداول‌ترین روش رفع کمبود بر، پخش سطحی در خاک قبل از کاشت است. پخش به صورت نواری به علت تماس نزدیک ریشه با کود و احتمال بروز مسمومیت معمولاً توصیه نمیشود. به طور کلی نیاز گیاهان دو لپهای بیشتر از گیاهان تکلپه‌ای است. نتایج مطالعات مختلف نشان داده که برای گیاهان ریشه‌ای و لگومها افزودن هر ساله ۱.۲ تا ۳.۲ کیلو گرم در هکتار بر به خاک لازم است. محلولپاشی باغ‌های میوه مخصوصاً پسته، گردو، سیب، انگور با غلظت ۲ در هزار در رفع کمبود این عنصر موثر خواهد بود. بهترین زمان محلولپاشی بر برای درختان میوه در اوایل بهار قبل از بیدار شدن جوانه‌ها میباشد.
در این زمینه کود دفندر بر شرکت فروغ‌دشت حاوی ۱۱ درصد بر کمپلکس با اتانول آمین معرفی میشود.
این کود را میتوان به صورت محلولپاشی قبل از گلدهی و در طول فصل بر اساس نیاز و کمبود گیاه استفاده کرد.
منبع
ملکوتی، ج. و طهرانی م. م. نقش ریز مغذی ها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی