تغذیه مزارع پیاز

پیاز یکی از پر مصرف ترین سبزیجات در سراسر جهان به شمار می‌رود. این سبزی دو ساله فصل خنک و دارای سوخ در مزارع سراسر جهان کشت می‌شود در این مطلب سعی داریم مراحل تولید و کوددهی پیاز را به روش صحیح و کاربردی برای کشاوزان عزیز بیان کنیم. راز یک برداشت عالی از پیازهای با کیفیت، انتخاب پیاز مناسب برای منطقه شماست. پیازها در پاسخ به طول روز پیاز(سوخ) تشکیل می‌دهند و به عنوان پیازهای روز کوتاه، روز بلند یا میانی دسته بندی می‌شوند. دسته های پیاز بر اساس عرض جغرافیایی:

• پیازهای روز بلند در عرض‌های جغرافیایی ۳۷ تا ۴۷ درجه (تقریباً در مناطق سرد) بهترین رشد را دارند.
• پیازهای روز کوتاه در عرض جغرافیایی ۲۵ تا ۳۵ درجه (مناطق گرمتر) بهترین رشد را دارند.
• پیازهای میانی با سایر مناطق همپوشانی دارند و در عرض های جغرافیایی ۳۲ تا ۴۲ درجه بهترین رشد را دارند.

کاشت بذر پیاز

وزن هزار دانه پیاز ۲.۷ تا ۴ گرم است. هر ۲۵۰ هزار تا ۳۷۰ هزار بذر یک کیلوگرم وزن دارد. بذر پیاز در عمق ۱.۵ تا ۲ سانتی متری خاک یا بستر کشت می‌کارند. برای جوانه زدن پیاز ۱۰ تا ۱۴ روز زمان نیاز است. از مرحله سه برگی و شروع مرحله بعدی قابلیت تحمل سموم علفکش را دارد. برای جوانه زنی بذرها به دمای بالای ۱۵ درجه تا ۲۵ درجه سانتیگراد نیاز دارند. حداکثر دمای جوانه زنی پیاز ۳۷ درجه است.

مراحل رشدی پیاز از کاشت تا برداشت

• کاشت بذر
• سبز شدن و تشکیل قلاب پس از جوانه زنی
• ظهور اولین برگ حقیقی
• پیرشدن و افتادن کوتلیدون بعد از ظهور دومین و سومین برگ حقیقی
• مرحله افتادن اولین برگ در حالی که برگ چهارم تا هفتم ظاهر شدند.
• مرحله شروع تشکیل سوخ پیاز و خشک شدن برگ دوم و سوم و تشکیل برگ هشتم تا سیزدهم
• حجیم شدن پیاز و خشک شدن برگهای چهارم تا ششم و نوک برگ جوان
• مرحله نرم شدن گردن پیاز و افتادن اندام هوایی
• مرحله رسیدگی تا خشک شدن پوسته خارجی

شرایط آب و هوایی برای تولید سوخ پیاز

دمای مورد نیاز برای تشکیل سوخ یا غده پیاز حداقل ۱۵.۵ درجه سانتیگراد است و کم کم با افزایش دما به ۲۱ تا ۲۷ درجه سانتیگراد حجم سوخ پیاز هم افزایش می‌یابد.

طول روز مورد نیاز برای تشکیل سوخ پیاز

• ارقام پیاز روز کوتاه: در مناطق گرمسیری و عرض های جغرافیایی کمتر از ۳۲ درجه در طول روز ۱۱ تا ۱۳ ساعت سوخ تشکیل می‌شود(در فصل سرد.)
• ارقام پیاز روز متوسط: این ارقام در مناطق معتدله در عرض‌های جغرافیایی بین ۳۲ تا ۳۸ درجه در طول روز بیشتر از ۱۳ تا ۱۴ ساعت(طول شب کمتر ۱۰ تا ۱۱) این ارقام در اواخر زمستان کشت شده و در بهار تا تابستان تشکیل سوخ می‌دهند.
• ارقام روز بلند: این ارقام زمانی که طول روز از ۱۶ ساعت بیشتر باشد و طول شب کمتر از ۸ ساعت سوخ تشکیل می‌دهند و معمولا در عرض های جغرافیایی ۴۰ درجه و بالاتر کشت می‌شوند. این ارقام در تابستان کشت می‌شوند.

گلدهی در پیاز

پیاز یک گیاه دو ساله است و پس از تشکیل پیاز در دمای خاصی گلدهی می‌کند. اغلب به دماهای بالای ۶ درجه و بین ۸ تا ۱۲ درجه سانتیگراد نیاز دارد.

خاک مناسب برای کشت پیاز

در دامنه وسیعی از خاکها از شنی سبک تا هوموسی سنگین رسی قابل کشت است البته در خاکهای رسی به دلیل فشردگی بیش از حد بخصوص بعد از ابیاری یا بارندگی تشکیل سوخ با مشکل مواجه می‌شود. خاکهای رسی باید قبل از کشت با اضافه کردن کمپوست دامی پوسیده و ماسه اصلاح شوند. pH مناسب برای رشد پیاز بین ۶ تا ۶.۵ است. حد شوری قابل تحمل برای پیاز ۱.۲ تا ۲ است و بیشتر از این دچار کاهش عملکرد می‌شود.

مراحل آماده سازی زمین برای کشت پیاز

چون ریشه پیاز سطحی است دارای تراکم کم و افشان است. زمین مناسب برای کشت پیاز باید نرم و بدون کلوخه و سنگریزه باشد و کوددهی و سله شکنی هم در مراحل رشد انجام شود. ریشه های پیاز در عمق ۱۵ تا ۲۵ سانتی متری خاک مستقر می‌شوند به همین دلیل عمق شخم مناسب برای مزرعه پیاز ۳۰ سانتی متر است. بعد از شخم زدن دیسک و لولر یا ماله برای تسطیح استفاده شود. در مناطق جنوبی بهتر است برای کشت پاییزه در شهریور ماه و مناطق معتدله برای کشت بهاره در اواخر فروردین ماه اقدام به شخم شود.

زمان کاشت پیاز

• کاشت پیاز بهاره در مناطق سردسیر(پیازهای روز بلند)در بهار، به محض اینکه زمین گرم شد، پیاز را در فضای باز قرار می‌دهد، معمولاً در اواخر اسفند تا فروردین، زمانی که دما دیگر به احتمال زیاد به زیر ۲- درجه سانتی‌گراد نمی‌رسد. در بهار، حدود ۶ هفته قبل از انتقال به زمین، بذر پیاز را در داخل خزانه کشت کنید.
• کاشت پیاز پاییزه در مناطق گرمسیر(پیازهای روز کوتاه)یک محصول پیاز که در پاییز کاشته می‌شود، حداقل به ۴ تا ۶ هفته دمای گرم نیاز دارد تا در زمین مستقر شود. آنها در طول فصل خنک به حالت خنثی می‌مانند، با گرم شدن دوباره دما و خاک در اوایل بهار، پیازها دوباره زنده می‌شوند.

انتخاب روش مناسب کشت پیاز بذر، پیاز کوچک یا نشا؟

• روش کاشت مستقیم: بذرها به بیشترین زمان برای تولید محصول پیاز نیاز دارند و شما باید آنها را در داخل خزانه یا گلخانه شروع کنید. بذر پیاز را ۱۰ هفته قبل از آخرین تاریخ ​​یخبندان منطقه خود بکارید. در زمان کاشت نشاها را جدا کنید.
• روش کشت بذر پیاز به صورت مستقیم که اقتصادی ترین و زمان بر ترین روش کشت است. در روش کشت مستقیم بذر پیاز مقدار بذر مورد نیاز در هکتار حدود ۱۰ کیلوگرم در هکتار است. برای مثال در استان هرمزگان کشت بذر در مهر تا آبان ماه انجام شده و بعد از ۵۰ روز اقدام به تنک می‌کنند.

• پیازها کوچک(Onion set) که در عمق ۱.۷۵ سانتیمتری کاشته می‌شوند. بسیاری از مردم از پیازهای کوچک برای تولید پیاز استفاده می‌کنند. آنها به طور گسترده ای برای فروش در دسترس هستند. یکی از اشکالات پیازهای کوچک این است که سوخ‌هایی که تولید می‌کنند معمولاً به اندازه کافی بزرگ نمی‌شوند. این به این دلیل است که پیاز کوچک یک ساله است. پیاز دو سال عمر می‌کند. در سال اول، آنها پیاز تشکیل می‌دهند. در سال دوم، آنها بذرها را تشکیل می‌دهند. پیازهای کوچک مستعد گلدهی هستند زیرا یک ساله هستند.
• روش تولید و انتقال نشا: گیاهان پیاز کوچک هستند که شبیه یک پیازچه سبز ریز هستند. شما می‌توانید آنها را تولید و یا خریداری کنید. نشاها در سال اول رشد خود هستند، بنابراین آماده تشکیل پیاز هستند.
• در روش کشت نشای پیاز اگر دمای روز ۱۷ و شب ۱۰ درجه باشد ۸ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا نشاها آماده انتقال به زمین اصلی شوند. عمق کشت بذر در بستر نشا هم ۱.۵ سانتی متر است. در مناطق روز بلند کاشت بذر در مناطق سردسیر باید تا بهمن و انتقال نشا به زمین اواخر فروردین باشد.
• نشاها قبل از انتقال به زمین اصلی ۲ هفته در دمای ۴ تا ۷ درجه مقاوم سازی شود.
• در مناطق جنوبی برای تولید پیاز زمستانه در مرداد تا شهریور اقدام به کشت بذر در خزانه کرده و در اوایل مهرماه نشاها را به زمین اصلی منتقل می‌شوند. در این مناطق نشاها پس از ۵۰ تا ۷۰ روز قابل انتقال به زمین هستند و طول نشاها در این زمان به ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر می‌رسد.
• به دلیل وارداتی بودن اکثر بذرهای پیاز و هدر روی بذر کشت مستقیم توصیه نمی‌شود و در مناطق جنوبی در نیمه دوم شهریور ماه اقدام به کشت بذر در خزانه و تا آذر ماه به زمین اصلی منتقل می‌کنند. در مناطق با تابستان خنک تر در تیر تا اوایل شهریور کشت بذرها در خزانه ها انجام شده و نشاها بعد از ۴۵ تا ۶۰ روز به زمین اصلی منتقل می‌شوند.
• فاصله کشت پیاز در زمین اصلی بین ردیف ها ۳۰ سانتی متر و روی ردیف ۱۰ سانتی متر است.

تاریخ کشت پیاز

انتخاب زمان کشت مناسب برای پیاز اهمیت زیادی دارد. ممکن است در کشت زود هنگام بولتینگ یا گلدهی زودهنگام رخ دهد که منجر به سفت شدن داخل پیاز می‌شود. در مناطق معتدل و سرد در اولین فرصت بعد از رفع یخبندان و آماده شدن زمین بذرها کشت می‌شود و معمولا تا اواخر فروردین فرصت کشت بذر برای تولید نشا وجود دارد. در جنوب کشور برای زودرس کردن محصول حتما باید به روش کشت نشا انجام شود به همین جهت نشاها در مهر ماه به زمین اصلی منتقل می‌شوند.

آبیاری مزرعه پیاز

ریشه‌های پیاز کم‌عمق هستند و در جذب رطوبت چندان کارآمد نیستند، بنابراین برای رشد بدون وقفه به منبع آب ثابتی نیاز دارند. اگرچه آنها در واقع به خوبی پس از خشکسالی بهبود می‌یابند و پس از آبیاری دوباره شروع به رشد می‌کنند، اما بهتر است تا زمانی که پیازها بزرگ شوند، خاک را به طور مداوم مرطوب نگه دارید.

می‌توانید با یک لایه سبک از بریده های علف هرز یا کاه مالچ پاشی کنید. پیازها به طور طبیعی به سمت سطح فشار می‌آورند که پیاز تشکیل می‌دهند، و بهتر است که بالای پیازها در آفتاب خشک قرار بگیرند. مالچ را که ممکن است سوخ های در حال گسترش را بیش از حد مرطوب نگه دارد بردارید.

نشا‌هایی که به قطر یک مداد هستند بزرگترین پیازها را تولید می‌کنند، بنابراین برخی از باغبان ها قبل از کاشت نشاها را بر اساس اندازه مرتب می‌کنند. بزرگترین آنها را با هم به فاصله ۵ سانتیمتر از هم بکارید. نشا‌های بسیار کوچک که در فاصله نزدیک قرار می‌گیرند می‌توانند به عنوان محصول درجه دوم پیازچه عمل کنند. از گیاهان به اندازه مداد برای پرورش پیازهای بزرگ استفاده کنید که برش های آبدار بیشتری تولید می‌کنند.

توصیه کودی کامل شرکت فروغ دشت برای پیاز

تغذیه و کوددهی گیاه پیاز

گیاهان پیاز نیاز به تغذیه سنگینی دارند و برای تولید پیازهای بزرگ نیاز به تغذیه مداوم هست. در زمان کاشت، کود نیتروژن اضافه کنید. بسیاری از باغبانان ارگانیک قبل از کاشت، ۲.۵ سانتیمتر کمپوست به انتهای هر ردیف اضافه می‌کنند.

مقدار نیتروژن به فرم اوره بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار، فسفر به فرم سوپرفسفات تریپل ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار، پتاسیم به صورت سولفات پتاسیم ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم، سولفات آهن ۲۰۰ کیلوگرم، سولفات روی ۵۰ کیلوگرم، سولفات منگنز ۶۰ کیلوگرم و سولفات مس ۱۰ کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود. علاوه بر این استفاده از کمپوست دامی کاملا پوسیده به میزان ۲۰ تا ۳۰ تن توصیه می‌شود. استفاده از کود اکوکوئل FMZ با غلظت ۲ در هزار از قبل از تشکیل سوخ ها تا اوایل رشد ‌آنها سه نوبت توصیه می‌شود.

کودهای مورد نیاز پیاز در مراحل مختلف

• نیتروژن

بخشی از نیتروژن مورد نیاز پیاز به فرم نیترات و برخی به فرم آمونیوم جذب می‌شود. پیاز برای رشد وتولید محصول به حدود ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار نیاز دارد. مقداری از کود فسفات آمونیوم به عنوان کود استارتر ترجیحا به صورت نواری و پایه در زمان کشت بذر یا آماده سازی زمین استفاده می‌شود.

• فسفر

فسفر نقش زیادی در رشد ریشه، ساخت پروتئین‌ها و تامین انرژی دارد. پیاز به مقادیر زیادی فسفر برای رشد و تولید نیاز دارد. فسفر باعث افزایش ریشه زایی و وزن سوخ‌ها شده و مقاومت گیاه را نسبت به انواع بیماری ها افزایش می‌دهد. کمبود فسفر منجر به کاهش اندازه سوخ‌ها می‌شود.

• پتاسیم

پتاسیم نقش کاتالیزوری، سنتز نشاسته، پروتئین، انتقال کربوهیدراتها، افزایش استحکام بافتها و افزایش عملکرد و کیفیت نقش دارد. باعث افزایش مقاومت گیاه نسب به سرما و بیماری‌ها هم می‌شود. مقداری از کودهای پتاسیم مانند سولفات پتاسیم باید قبل از کشت به زمین اضافه شوند. همچنین در مراحل ۶ تا ۸ برگی به بعد استفاده از کودهای پتاسیم مایع مانند دفندر پتاسیم و سیلیسیوم هم توصیه می‌شود. کمبود پتاسیم باعث نوک سوختگی و تولید محصول بی کیفیت می‌شود.

• کلسیم

در پیاز کمبود کلسیم به صورت کاهش عمر انباری و کاهش مقاومت نسبت به تنش های رطوبتی و حرارتی دیده می‌شود. استفاده از کود اکوسالت به صورت آبیاری و دفندر کلسیم بر به صورت محلولپاشی برای تامین کلسیم توصیه می‌شود.

• گوگرد

پیاز از نظر نیاز به گوگرد یک گیاه پرتوقع است و گوگرد نقش مهمی در کیفیت و عملکرد سوخ دارد. استفاده از گوگرد در تندی پیاز و تولید پروتئین نقش دارد.

• روی

روی در سنتز هورمون اکسین و ساخت پروتئین نقش دارد. علائم کمبود روی در پیاز به صورت کوچک شدن اندازه سوخ، کاهش رشد، کوتاهی بوته‌ها، پیچیدگی و خم شدن و ظهور نوارهای زرد روی سطح برگها است. برای تامین روی از کود اکوکوئل روی که دارای روی به صورت کلاته است به صورت آبیاری و اکوزینک به صورت محلولپاشی است. استفاده از روی در زمان رشد رویشی و ابتدای تشکیل سوخ توصیه می‌شود.

منابع

Catherine Boeckmann– Planting, Growing, and Harvesting Onions-2023

راهنمای پیاز خوراکی (کاشت، داشت، برداشت)-حامد حسن زاده خانکهدانی-۱۳۹۹